Henbane (Hyoscyanus niger – banotu, gavur haşhaşı)

Patlıcangiller (Solanaceae) familyasından iki yıllık, 20-100 cm. kötü kokulu, sarımsı mor beşgen çiçekler açan yumuşak tüylü bir bitkidir. Meyvesi çok tohumlu ve bir kapakla açılıp tohumları yayılan bir kapsüldür. Ülkemizde altı türü vardır. Karaban otu, gavur haşhaşı, güztohumu, delibat, batbat otu, dağdağan, berç gibi pek çok adı vardır. Hyosiyamin, skopolamin ve diğer tropan alkoloidlori içerir. Lipid membranları ve kan beyin bariyerini geçen alkoloidler parasempatik blokaj ile antikolinerjik belirtilerine yol açar. Spazmolitik, antidiyareik, bronkodilatatör, antisekretuar, etkileri vardır. Kızarıklık, kuru deri, terleme azalması taşikardi, midriyazis, barsak hareketlerinde azalma, görsel halüsinasyonlar, uçuyormuş hissi gibi atropin zehirlenmesi belirtileri yapar.

Tedavi ise mide lavajı, destek tedavisi ve spesifik bir antidot olan ve kan beyin bariyerini geçen Fizostigmin kullanılır.

Orta çağda tat vermesi için biralara katıldığı söylenmektedir. Shakespare’in Hamlet oyununda Hamlet’in babasının kulağına hebenon damlatılarak öldürüldüğü anlatılır. Sözü edilen hebenonun henbane olduğu düşünülmektedir.