Kompleks halüsinasyonlar
veya diğer adıyla forme halüsinasyonlar nesne, insan, hayvan, bina, taşıt,
manzara, yaşamdan anlar şeklindedir.
İlginç görsel halüsinasyonları
içeren çok bildik öyküler vardır. Bu halüsinasyonlar adlarını bu eserlerden
almıştır.
Liliputian
halüsinasyonlar (parmak insanlar veya canlılar) İrlandalı şair
ve yazar Jonathan Swift in klasik eseri Gulliver’in gezileri adlı eserden
esinlenilerek adlandırılmıştır. Lemuel Gulliver isimli roman kahramanının
fantastik yerlere yaptığı maceraları anlattığı eser bizde çocuk kitabı olarak
okunsa da aslında zamanında siyasi eleştiri ve mizah olarak kaleme alınmış.
Gulliver ilk yolculuğunda 6 inch= l5 cm boyunda insanların yaşadığı lilliputlar
ülkesine gider. Liliputhian halüsinasyonlar adını bu lilliputlardan almıştır. 1909
yılında Fransız psikiyatrist Raoul Leroy tarafından adlandırılmıştır. Lilliputhian
halüsinasyonlar genellikle renkli giysiler giymiş, çoğunlukla birden fazla
sayıda insanlar olarak görünüyor. Bunların renkli tenli, gözlüklü, tuhaf
elbiseler giymiş gibi göründüklerini anlatan hastalar var. Minyatür hayvanlar
şeklinde, bazen nesnelerde de küçük boy tarif edilebiliyor. Şizofrenide 1961’de
Lewis tarafından bildirilmiş. Hendrickson ve Adityanjee 1986’da şizofrenide
nadir olduğunu söylemişler. Bu halüsinasyonlar canlıdır, diğer
halüsinasyonlardan farklı olarak, korku, anksiyete, mutluluk gibi durumlarda
uyarılabilir. Fransız psikiyatrist Henri Ey
(1900-1977), bu uyarılma özellikleri nedeniyle afektif doğalarını
vurgulamıştır. Lilliputian halüsinasyonlar hareket eden dans eden
oynayan, askerler gibi uygun adım yürüyen tuhaf yaratıklar olarak algılanırlar.
Hastalar bunları başka bir dünyadan gelmiş cüceler olarak adlandırabiliyorlar. Charles
Bonnet sendromunda, deliryum, alkol çekilme sendromu, demans, şizofreni,
epilepsi, basiller migren de aura semptomu olarak, mezensefalik veya talamik
lezyonlarla olan pedünküler halüsinozisde, beyin tümorlerine bağlı olarak
görülebilir. Kafa travmasına bağlı demans ve AIDS demans kompleksi olan iki
vakada, çocuklarda kızıl ve kızamıkta bildirilmiştir. Halüsinojen ajanlar,
Amanita mantar zehirlenmesi ile ortaya çıkar. Kodein ve efedrin içeren öksürük
şurubu kullanan bir vakada, triklor etilen zehirlenmesi olan bir vakada
bildirilmiştir. Jean-Jacques Lhermitte (1877-1959)
hasta olmayan kişilerde de olduğunu belirtmiştir. Patogenezi bilinmiyor, içsel
imajların ve algıların mikropsisi olarak açıklanıyor. Görsel assosiasyon
korteksinin hasarının etkisi olabileceği düşünülüyor. Sağlam ve hasar görmüş
görsel alanlar arasındaki dengesizliğin neden olabileceği ileri sürülmüş (Chand ve Murthy).
Brodnignagian halüsinasyonlar,
yanlış olarak brobdignagian hallucination veya brodnigagian hallucination olarak da yazılmaktadır.
Swift’in Guliver’in gezileri adlı eserinde roman kahramanının gittiği ikinci
yer brobdingnagların yani devlerin yaşadığı ülkedir. Lilliputhian ve Brodnignagian halüsinasyonlara
gulliverian halüsinasyonlar denir. Normalden büyük insan ve nesneler
görülür. Swift’in kendisinin de Meniere
hastalığı ve fasial paralizi geçirdiği, yaşamının son üç yılında kognisyon,
bellek ve dil bozuklukları yaşadığı biliniyor. Kendisinin de her iki tip
halüsinasyonu görmüş olduğu düşünülüyor. Pedünküler halüsinoziste
bildirilmiştir.
